Güçlü Kızlar,
Güçlü Yarınlar

Dünya Kız Çocukları Günü
Tema: "Kız Çocukları ve Yapay Zeka: Fırsatlar & Sorumluluklar"
11 Ekim 2024
Ataşehir, İstanbul

Arkaplan

11 Ekim günü, Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından kız çocuklarının haklarına ve dünya genelinde karşılaştıkları zorluklara yönelik farkındalık oluşturmak üzere "Dünya Kız Çocukları Günü" olarak ilan edilmiştir. Küresel toplumda cinsiyetler arası eşitsizlik, savunuculuk faaliyetleri ve destekleyici politikalar doğrultusunda azalıyor olsa da toplumsal cinsiyet eşitsizliğine dayanan sorunlar kız çocuklarının temel haklarına erişimlerini halen ciddi biçimde kısıtlamaya devam etmektedir. Bu yıl düzenlenecek Dünya Kız Çocukları Günü Konferansı, kadınların ve kız çocuklarının "siyasi, ekonomik ve kamusal yaşamda karar alma süreçlerinin her düzeyine tam ve etkin katılımlarının ve liderlik için eşit fırsatlara sahip olmalarının" önemini vurgulayan 5.5 numaralı Sürdürülebilir Kalkınma Amacı'nı ve kadınlar ile kız çocuklarının güçlenmelerini desteklemek için, bilgi ve iletişim teknolojileri gibi kolaylaştırıcı teknolojilerin kullanımını artırmanın önemini vurgulayan 5.b numaralı Sürdürülebilir Kalkınma Amacı’nı hatırlatma fırsatı sunmaktadır.

2024 yılı Teması: ‘Kız Çocukları ve Yapay Zeka: Fırsatlar & Sorumluluklar’

Aydın Doğan Vakfı, Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF), BM Nüfus Fonu (UNFPA) ve BM Kadın Birimi (UN Women) ile 2015 yılından beri Türkiye'de bu önemli günde çeşitli konferanslar gerçekleştirmiştir. Yıllar içerisinde bu konferanslarda, kapsayıcı ve kaliteli eğitim; çocuk yaşta evliliklerin önlenmesi; değişim ve dayanıklılık aktörleri olarak kız çocuklarının rolü; kız çocuklarının bilim, sanat ve spor yoluyla güçlenmesi; kaliteli eğitime, istihdama, şiddet içermeyen bir yaşama erişimin önündeki görünmez zorluklar; kız çocukları dünyayı değiştiriyor ve kız çocukları geleceği yeniden inşa ediyor gibi temaları üzerinde çalışılmıştır.

Aydın Doğan Vakfı olarak bu yıl onuncusunu düzenleyeceğimiz Dünya Kız Çocukları Günü Konferans teması, çağımızın en önemli ve hızlı gelişen teknolojilerinden biri olan yapay zekâ ile kız çocuklarının geleceğini birleştiren bir perspektifle "Kız Çocukları ve Yapay Zeka: Fırsatlar & Sorumluluklar" olarak belirlenmiştir. Bu tema çerçevesinde, yapay zekâ teknolojilerinin kız çocuklarının eğitim, kariyer ve sosyal yaşamlarındaki etkilerini tartışacak, aynı zamanda bu gelişmelere paralel olarak ortaya çıkan sorumluluklarımızı derinlemesine ele alacağız. Konferansımız, kız çocuklarının bu alandaki fırsat eşitliğini artırmayı hedeflerken, aynı zamanda yapay zekâ kullanımı ile ilgili etik ve toplumsal sorumlulukların altını çizecektir. Konferansımızda Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF), BM Nüfus Fonu (UNFPA), BM Kadın Birimi (UN Women) ve Aydın Doğan Vakfı’nın temsilcileri, gençlerden gelecek soruları yanıtlayacak ve yapay zekanın kız çocuklarının hayatlarına sunacağı fırsatları ve beraberinde getireceği sorumlulukları değerlendirecektir.

Dijital dünya ve yapay zekanın kadınlar ve kız çocukları üzerindeki etkileri

2030 Kalkınma Amaçları¹ doğrultusunda kadınların güçlenmesi için özellikle bilgi ve iletişim teknolojilerinin kullanımının artırılması hedeflenmektedir. Dijital okuryazarlık, güncel istihdam olanakları açısından giderek temel bir beceri haline gelirken, iletişim ve bilgi sistemleri, sanal ve artırılmış gerçeklik, yapay zeka, robotik yazılımlar gibi dijital teknolojilere ilişkin bilgi ve becerilerin edinilmesinde toplumsal cinsiyet eşitsizliği önemli bir faktör olarak etkisini göstermektedir. UNICEF’e göre küresel çaptaki işlerin %90'ından fazlasının dijital bir bileşeni vardır ancak dijital dünyaya erişim cinsiyetler arasında eşitsiz dağılmakta ve toplumsal cinsiyete dayalı dijital bir uçurum oluşmaktadır². Araştırmalara göre kadınların dijital becerileri, erkek meslektaşlarınınkinden yaklaşık %25 geride kalmaktadır³. Bununla ilişkili olarak mesleki ve akademik tercihler de değişmekte ve yeni teknolojilerin endüstrilerindeki cinsiyet kırılımı da dengesizleşmektedir. Avrupa Komisyonu kadınların bilim, teknoloji, mühendislik vb. alanlarında temsiliyetinin %33 oranında olduğunu, yapay zeka uzmanlığında ise yalnızca %20 ile temsil edildiğini açıklamıştır⁴.

Kadınlar ve kız çocukları dijital teknolojiler ve dijital becerilerden uzak kalmaları nedeniyle yapay zeka teknolojisine bağlı iş olanaklarına erişememekte ve yapay zeka sektöründe dezavantajlı grupların yetersiz temsiliyeti sorunu ortaya çıkmaktadır. Yapay zeka sektöründeki çeşitlilik ve kapsayıcılık eksikliği nedeniyle, geliştiricilerin oluşturduğu modeller tek yönlü bir bakış açısını yansıtmakta, bu yolla kör noktalar ve yapay zeka önyargısı oluşmakta ve bu durum çevrimiçi şiddete de neden olmaktadır. Yapılan araştırma ayrıca kullanıcı deneyimi doğrultusundaki üretim süreçlerinde, işe alım süreçlerinde ve kredi onay süreçlerinde kullanılan yapay zeka yazılımlarının kız çocukları ve kadınları daha da dezavantajlı bir duruma götürdüğünü ortaya koymaktadır⁵.

Kız çocuklarının yapay zeka alanında temsiliyeti için herkesi sorumluluk almaya davet ediyoruz

Araştırmalar son on yılda yapay zeka alanında ilk çalışmalarını yayınlayan kadınlarda %93’lük bir artış olduğunu ve yapay zeka alanına çalışan kadınların yıllık ortalama %16’lık bir artış gösterdiğini ortaya koymaktadır⁶. Dünyamızın geleceğini inşa eden ekiplerin kapsayıcı olması, toplumsal cinsiyet eşitliğini benimsemesi ve bu sebeple liderlik rollerinde kadınların da eşit şekilde yer alması oldukça önemlidir.

Kadınların ve kız çocuklarının teknoloji alanında eğitim sistemlerine erişmesi, dijital becerilerinin gelişmesi, her alanda karar alma mekanizmalarına dahil olmaları, güçlenmeleri ve daha iyi bir gelecek inşa edebilmeleri için çalışmaya devam ediyoruz.

Kız çocuklarının doğuştan sahip oldukları haklarına tam ve anlamlı erişimlerini destekleyen ve toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin giderilmesine yönelik çabalar toplumsal kalkınmayı geliştirecek ve topluma katkıda bulunacaktır. Kız çocuklarının ve kadınların toplumsal yaşamın her alanında karar alma mekanizmalarına katılmaları, güçlenmeleri ve liderlik becerilerini geliştirmeleriyle geleceğe umutla bakabilmeleri için fırsat eşitliğine erişimlerini savunuyor ve bu konuda sorumluluk taşıyan tüm paydaşları harekete geçmeye davet ediyoruz.

Etkinlik; kız çocuklarının haklarını ve yapay zeka çağında potansiyellerini gerçekleştirmelerini sağlamak için kendi seçimlerini yapabilecekleri dirençli ve eşitlikçi geleceklerin inşasında oynayacakları rolü vurgulamak üzere gençleri, karar alıcıları, kadın, genç ve insani yardım kuruluşlarını, rol modelleri ve basın mensuplarını bir araya getirerek, kız çocuklarının yapay zeka alanında nasıl güçlenebileceği, bu alanlardaki fırsat ve sorumlulukların nasıl şekilleneceği üzerine önemli değerlendirmeler sunacaktır.

Etkinlik, sınırlı sayıda davetli ile İstanbul’da gerçekleştirilecektir. Katılacağını onaylayan davetlilerle etkinlik gündemi daha detaylı olarak paylaşılacaktır.